Kto to jest notariusz?
Kto to jest rejent?
Czynności notarialne

Notariusz, inaczej zwany rejentem to prawnik - osoba zaufania publicznego, która jest powołana do wykonywania czynności notarialnych, czyli czynności prawnych, które wymagają szczególnej formy i ochrony. Funkcja notariusza jest ustanowiona przez państwo, a notariusz jest urzędnikiem publicznym, co oznacza, że działa na rzecz społeczeństwa i państwa, a nie prywatnych interesów.

Czym zajmuje się Notariusz / Rejent?

Notariusz sporządza akty notarialne, które mają charakter dokumentów urzędowych, zawierających ważne informacje prawne i mające moc dowodową w postępowaniach sądowych. Przykłady takich dokumentów to akty notarialne dotyczące nieruchomości, spadków, umów, zobowiązań czy też prawa spółek.

Notariusz jest odpowiedzialny za zapewnienie, że strony dokonujące czynności notarialnej rozumieją jej treść oraz konsekwencje prawne wynikające z podpisanych dokumentów. Notariusz ma obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej oraz przestrzegania przepisów prawa i etyki zawodowej.

Kancelaria notarialna ma także uprawnienia do poświadczania podpisów, co oznacza, że może potwierdzić autentyczność podpisu na dokumencie, a tym samym uczynić go ważnym prawnie. Ponadto notariusz może dokonywać poświadczenia treści dokumentów, czyli potwierdzać, że zawarte w dokumencie treści są zgodne z oryginałem.

Inne zadania Notariusza

Notariusz może także udzielać porad prawnych, szczególnie w zakresie zagadnień, które wiążą się z czynnościami notarialnymi, takich jak sprawy spadkowe, sprawy podziału majątku czy transakcje kupna, sprzedaży, wynajmu nieruchomości realizowane indywidualnie czy przez biura nieruchomości. Porady te nie stanowią pełnoprawnych porad prawnych, lecz mają na celu udzielenie pomocy w zakresie wykonywanych czynności notarialnych. Ponadto notariusz może pełnić funkcję mediatora w procesach pozasądowych.

W Polsce notariusz jest wybierany spośród kandydatów, którzy spełniają określone wymagania, takie jak wykształcenie prawnicze, zdanie egzaminu notarialnego oraz przejście odpowiedniego okresu praktyki zawodowej, zwanego aplikacją notarialną. Notariusze są zobowiązani do przestrzegania zasad etyki zawodowej i zachowywania tajemnicy zawodowej.

Czynności Notarialne

Czynności notarialne są ważne w wielu dziedzinach, takich jak nieruchomości, spadki, umowy cywilnoprawne, przedsiębiorstwa, czy też sprawy rodzinne. Notariusz jest w stanie pomóc w tych kwestiach, zapewniając ochronę praw i interesów stron, a także umożliwiając skuteczną realizację ich celów prawnych.

Do najważniejszych czynności notariusza należy:
- sporządzanie aktów poświadczenia dziedziczenia;
- sporządzanie aktów notarialnych;
- sporządzanie wypisów, odpisów i wyciągów dokumentów;
- sporządzanie poświadczeń (np. własnoręczności podpisu, pozostawania przy życiu, daty okazania dokumentu, zgodności okazanej kopii z oryginałem);
- doręczanie oświadczeń;
- przyjmowanie na przechowanie (w depozyt) dokumentów, danych, informacji, pieniędzy i papierów wartościowych;
- sporządzanie na żądanie stron, projektów aktów, oświadczeń i innych dokumentów;
- sporządzanie protestów weksli i czeków;
- sporządzanie innych czynności wynikające z odrębnych przepisów.

Uprawnienia Notariusza

W Polsce notariusze mają również uprawnienia do wykonywania innych czynności, takich jak:
- zawieranie ugód pozasądowych w drodze mediacji lub negocjacji,
- wykonywanie czynności w sprawach o prawo autorskie,
- prowadzenie ksiąg wieczystych,
- wykonywanie czynności egzekucyjnych.

Za dokonanie czynności notariusze pobierają taksę notarialną, której maksymalne stawki określa Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 czerwca 2004 roku (Dz.U.2013.237 j.t.). Taksa notarialna to jedyne wynagrodzenie notariusza, stanowiące przychód kancelarii.

Notariusze pobierają również, a następnie odprowadzają na rzecz Skarbu Państwa i samorządów:
- opłatę sądową od wniosków o wpisy w księgach wieczystych zawartych w aktach notarialnych.
- podatek od darowizny oraz na rachunki właściwych sądów rejonowych
- podatek od czynności cywilnoprawnych

Za dokonywanie tych czynności (w tym pobieranie podatku od spadków i darowizn) notariusze nie pobierają jakiegokolwiek wynagrodzenia.

Ponadto notariusze obliczają, pobierają i wpłacają na rachunki właściwych urzędów skarbowych podatek od towarów i usług (VAT) od pobranego wynagrodzenia – taksy notarialnej.

Historia zawodu notariusza

Zawód notariusza ma długą i bogatą historię, sięgającą starożytności. Jego korzenie można odnaleźć w starożytnym Egipcie, Grecji oraz Rzymie, gdzie istnieli urzędnicy zajmujący się sporządzaniem dokumentów i poświadczaniem czynności prawnych. Już w Egipcie skrybowie pełnili funkcję zbliżoną do współczesnych notariuszy, spisując umowy, testamenty i inne akty prawne.

Notariat w starożytnym Rzymie

Największy rozwój tej profesji nastąpił w starożytnym Rzymie, gdzie funkcjonowali *tabularii* oraz *notarii*. Pierwsi z nich byli odpowiedzialni za przechowywanie oficjalnych dokumentów i prowadzenie rejestrów, natomiast *notarii* zajmowali się sporządzaniem pism i spisywaniem zeznań świadków. Właśnie od łacińskiego słowa *notarius* pochodzi dzisiejsza nazwa zawodu. Wraz z rozwojem prawa rzymskiego i administracji, ich rola stawała się coraz bardziej sformalizowana.

Średniowiecze i rozwój notariatu w Europie

W średniowieczu zawód notariusza zyskał na znaczeniu, zwłaszcza w krajach Europy Zachodniej. Duży wpływ na jego rozwój miało prawo kanoniczne oraz działalność papieska. W XIII wieku papież Innocenty IV oficjalnie ustanowił notariuszy apostolskich, którzy mieli prawo sporządzać dokumenty o randze urzędowej. W tym okresie notariusze działali głównie przy sądach kościelnych oraz w kancelariach miejskich, a ich zadaniem było poświadczanie transakcji i sporządzanie aktów prawnych.

Notariat w Polsce

W Polsce instytucja notariatu pojawiła się w średniowieczu, a pierwsze wzmianki o notariuszach pochodzą z XIII wieku. Początkowo funkcję tę pełnili duchowni, którzy zajmowali się sporządzaniem dokumentów na potrzeby Kościoła i szlachty. Wraz z rozwojem prawa ziemskiego i miejskiego notariat stopniowo się upowszechniał. Ważnym momentem było wprowadzenie Statutów Kazimierza Wielkiego w XIV wieku, które uregulowały działalność notariuszy świeckich.

Notariat we współczesnych czasach

Współczesny notariat ukształtował się na przełomie XVIII i XIX wieku, gdy państwa europejskie zaczęły wprowadzać jednolite systemy prawne. W Polsce nowoczesne przepisy dotyczące notariatu pojawiły się w XIX wieku pod wpływem prawa francuskiego. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku uregulowano zawód notariusza, a obecnie jego funkcjonowanie określa ustawa z 1991 roku.

Dziś notariusz jest niezależnym prawnikiem pełniącym funkcję zaufania publicznego, który zajmuje się poświadczaniem umów, testamentów, pełnomocnictw i innych aktów prawnych. Jego rola w systemie prawnym jest kluczowa, a historia tego zawodu pokazuje, jak przez wieki ewoluował, dostosowując się do zmieniających się realiów prawnych i społecznych.

Jeśli potrzebujesz porady i pomocy prawnej w kwestii rozwodu lub podziału majątku, to pamiętaj, że w każdej chwili możesz do nas zadzwonić i opisać swój problem - a my rozpoznamy i omówimy temat, określimy możliwości i przedstawimy propozycje dalszego sposobu działania.

Najlepsi prawnicy pomogą w Twojej sprawie.